In dit artikel:
- lees je wanneer het tijd is om een carrièreswitch te maken
- krijg je een concrete oefeningen en tips voor zelfonderzoek
- leer je hoe een coach hulp bij een carrièreswitch biedt
- krijg je praktische voorbeelden van carrièreswitches en ervaringen van anderen
- krijg je tips en een stappenplan voor een vliegende start naar een nieuwe baan
Wanneer is het tijd om van carrière te veranderen?
Misschien heb je een helder beeld van wat je wél wilt: een carrière in een totaal nieuwe branche, of het roer omgooien voor jouw versie van je Bed & Breakfast-droom. Veel mensen hebben minder grootse en meeslepende plannen. Ze weten best dat ze ‘iets anders’ willen, maar wat?
Je merkt het aan een ‘zeurderig’ gevoel: chaos in je hoofd, uitgeput thuiskomen, je niet kunnen zetten tot de dingen die je voorheen makkelijk afgingen. Je huidige werk past niet meer bij je.
Zo’n onbestemd gevoel kan gaan knagen, weet Ingrid de Jong. Als loopbaancoach helpt ze zowel zieke werknemers als carrièretijgers een carrièreswitch te maken. En ze maakte ze er zelf ook twee.
Carrièreswitch, voorbeeld 1: let op de signalen
Jaren geleden werkte De Jong bij een groot consultancybedrijf als managementassistent. Ze kreeg de kans om aan de slag te gaan als tax consultant en zo meer vakinhoudelijk bezig te zijn. Het leek zo mooi. Toch voelde het niet goed.
‘Elke zondagavond ging ik met buikpijn naar bed. De volgende dag zat ik weer in werkmodus met mijn wetboeken en jurisprudentie. Er viel geen kwartje, maar er werd een hele spaarpot over me heen gekieperd: wat ben ik in hemelsnaam aan het doen? Ik adviseerde beursgenoteerde ondernemingen en had een comfortabele positie gecreëerd, maar eigenlijk was ik vooral bezig om mijn ego in stand te houden.’
Voor anderen kloppen die signalen harder op de deur: via lichamelijke klachten, ziekte of een burn-out. Maar ook een (gedwongen) ontslag of pandemie kan zo’n signaal triggeren. Dat brengt je tot stilstand. ‘Mensen zijn vaak tegen verandering, tenzij de urgentie hoog is. Stilstand is een periode van bezinning,’ legt De Jong uit. ‘Je gaat kijken: wat is voor mij écht belangrijk in een baan?’
Waar begin je dan met het maken van een carrièreswitch?
De sleutel ligt in zingeving: een van de belangrijkste factoren die bepaalt of je gelukkig bent in je leven (en baan). Dat is er wanneer je behoeften worden vervuld omdat je naar je eigen waarden en behoeften leeft. De behoefte aan een nieuwe baan komt vaak voort omdat waarden en behoeften in de huidige baan niet (meer) bij je passen.
Het kan verleidelijk zijn om direct je LinkedIn-profiel op te poetsen of lukraak te reageren op carrièreswitch-vacatures. Een beetje inspiratie opdoen is natuurlijk prima. Maar begin bij de basis: breng in kaart welke normen en waarden belangrijk voor je zijn. De Jong: ‘Als je weet wie je bent en wat je wilt en welke vaardigheden je in huis hebt, is je carrièreswitch vaak succesvoller.’
Zelfonderzoek doen is een eerste stap. Vraag je af:
- Wie ben ik? (Welke waarden vind ik belangrijk? Wat drijft mij?)
- Wat wil ik? (Waar gaat mijn blijheidsmetertje van omhoog? Wat zijn mijn behoeften in mijn werk?)
- Wat kan ik? (Waar blink ik in uit?)
Maar vergeet niet:
- Wat moet ik? (Wat zijn randvoorwaarden voor een baan? Een goede carrièreswitch past óók binnen (financiële) verplichtingen of het gezin.)
Oefening: Maak een ‘eigenlijk’-lijst
Deze oefening helpt je om jouw waarden en behoeften in kaart te brengen. Schrijf 15 dingen op die je eigenlijk nog zou willen doen. Laat alle verwachtingen los en kijk naar het hier en nu. Misschien wil je een grote schoonmaak houden in huis, meer tijd besteden met je gezin of een nieuwe opleiding doen.
Kijk naar de rode draad: welke waarden en behoeften herken je en wat zeggen die over jou? Kijk met een helikopterview naar je leven: welke behoeften zijn wel/gedeeltelijk/niet vervuld? Wat voor functie of omgeving zou daarbij het best aansluiten? Al deze antwoorden geven je bruikbare informatie voor een nieuwe loopbaan.
Dat zelfonderzoek doorliep Ingrid de Jong zelf ook in een loopbaantraject. Dat leverde weer een nieuwe stap op, deze keer in lijn met haar waarden, behoeften en talenten. ‘Ik kwam er snel achter dat mijn kracht niet ligt bij wetten en regels. Ik ben altijd nieuwsgierig geweest naar de vraag: waarom doen mensen wat ze doen? Om gezondheidsredenen was een kantoorbaan niet wenselijk. Ik ging kijken naar wat er wél mogelijk was: met mijn mond was niets mis. In een carrière als zelfstandig coach viel dat allemaal op zijn plek.’
Hulp bij een carrièreswitch nodig? Zoek een coach
Misschien borrelen er bij die oefening allerlei vragen op. Een coach kan je daarbij helpen. Bedenk goed: als je die nieuwe uitdaging aangaat, stap je uit je comfortzone. Deze hulp kan een coach je bijvoorbeeld bieden:
- Rouwverwerking na ontslag
- Zelfonderzoek naar drijfveren en waarden
- Steun bij onzekerheid en tegenslag
- Hulp bij druk uit je omgeving
- Een actieplan dat bij jouw situatie past
- Hulp bij het maken van keuzes en eventuele opleidingen
- Onderzoek naar belemmerende overtuigingen (wat houdt je tegen van baan te veranderen?)
Verder biedt een coach:
- praktische oefeningen, beroepskeuzetests en informatie om jezelf en de arbeidsmarkt te onderzoeken
- een groot netwerk
Zeker in het begin van je zoektocht helpt een coach je orde te scheppen in de chaos door prioriteiten en doelen te bepalen. Wanneer je na gedwongen ontslag bijvoorbeeld vol zit met emoties, heeft zelfonderzoek nog niet veel zin. Je verdriet een plek geven is dan belangrijker.
Coaching heeft nóg een belangrijk voordeel. Je leert een vaardigheid van onschatbare waarde: je eigen talenten herkennen. De Jong: ‘Als je jarenlang als receptioniste hebt gewerkt, heb je ontzettend veel vaardigheden die in een nieuwe carrière ook van waarde zijn. Maar dan moet je dat wél weten van jezelf.’
Maak een stappenplan voor je carrièreswitch
Bij het zelfonderzoek komt vaak je doel bovendrijven, jouw lonkende stip op de horizon. Dat is het begin van actie. We geven je enkele tips.
Maak je doel concreet
Bijvoorbeeld: ‘Ik wil meer plezier hebben in mijn baan’. Wat betekent dat voor jou? Meer lol met collega’s? Minder Zoom-meetings? Of een manager die je wél waardeert? Zo weet je welke elementen moeten terugkomen in je switch naar een nieuwe baan.
Brainstorm naar mogelijkheden
Hoe een actieplan eruitziet, is voor iedereen anders. Sommige mensen weten bijvoorbeeld direct dat ze als zelfstandige willen werken (in hun oude beroep) of zich willen laten omscholen tot verpleegkundige. Als je een helder beeld hebt, zijn de stappen daarnaartoe vaak een logisch vervolg.
Zo niet, dan kan een coach met je brainstormen over de mogelijkheden. Bedrijven en banen die (bijvoorbeeld) werkplezier hoog in het vaandel hebben staan. Ook je omgeving – en misschien zelfs je manager – kan je daarbij helpen. Er is altijd wel iemand die ‘nog wel een werkgever kent die…’ of andere tips heeft.
Test je nieuwe uitdaging op haalbaarheid
Zo’n brainstorm met een coach geeft inzicht in welke vaardigheden je nodig hebt voor je nieuwe baan. Hoe kun je die aanleren? En is zo’n plan haalbaar? Kun je je bijvoorbeeld een vierjarige opleiding veroorloven in combinatie met je huidige baan?
Soms biedt een overbruggingsfase uitkomst bij het switchen. Misschien kun je een dag per week minder werken om een cursus te doen of parttime aan je passie te werken, zoals de vrouw in het volgende voorbeeld.
Carrièreswitch, voorbeeld 2: parttime passie
Een vrouw werkte in de zakelijke dienstverlening, maar wilde dolgraag meer doen met haar passie voor kunst. Nu werkt ze één dag per week in een winkel voor kunstenaarsbenodigdheden. Daar komt ze in contact met mensen uit het vak, mag ze materialen uitproberen en exposeren met haar werk.
Het allerbelangrijkste in je carrièreswitch is tegelijk het allersimpelste, zegt De Jong: ‘Begin ergens, áls je maar begint. Je pakt de regie en daarmee zet je iets in gang. Ik hoor vaak van mensen: ik ben op weg, en dat geeft rust.’
Kies voor jezelf
Je zult niet de eerste zijn tijdens z’n carrièreswitch aan zichzelf begint te twijfelen. Dat is vaak een resultaat van belemmerende overtuigingen en de moeite waard om te onderzoeken. Neem de man uit het volgende voorbeeld.
Carrièreswitch, voorbeeld 3: volg je hart
Hij had een goede baan in een corporate omgeving. Zijn gehele studie had in het teken gestaan om in de sector van zijn ouders te werken. Hij was succesvol, totdat hij last kreeg van zijn ogen en steeds uitgeput thuiskwam. In een coachingtraject ontdekte hij dat hij onbewust alle waarden van zijn ouders had overgenomen. Maar zijn eigen hart lag bij ‘iets’ in de circulaire economie: iets van betekenis doen.
De Jong: ‘Als je omgeving dan zegt: gooi jij nou je carrière weg? Hier heb je voor gestudeerd!, dan heeft dat effect op je eigen overtuigingen. Het kan best even duren om daarvan los te komen. In een coachingtraject gaat dat veel sneller. Deze man besloot zijn hart te volgen en werkt nu bij een bedrijf dat zich internationaal bezighoudt met circulaire landbouw.’
TIP: Focus op wat je wél wilt
Een laatste tip van Ingrid de Jong: focus niet op wat je níét wilt, maar op wat je wél wilt. Een ‘niet’-lijstje komt van pas om bepaalde elementen uit te sluiten, maar zet daar iets positiefs tegenover. Als je niet meer wilt leidinggeven, wat wil je dan wél doen in de uren die je daarmee overhoudt?
Alles wat je aandacht geeft, groeit, daar is De Jong van overtuigd. ‘Dat zie ik terug bij cliënten: degenen die de focus leggen op wat ze wél willen, zijn vaak succesvoller in hun zoektocht naar hun droombaan.’
