1. Wat is de Dramadriehoek?
De Dramadriehoek is een model dat inzicht geeft in de negatieve communicatiepatronen tussen mensen. De driehoek werd in 1968 ontworpen door de Amerikaanse psychiater Stephen Karpman en is gebaseerd op het idee dat je in de communicatie met een ander vaak een specifieke rol aanneemt met een vast communicatiepatroon. Onbewust lokt de reactie van de een bepaald gedrag van de ander uit. Zo houden mensen elkaar gevangen in negatief gedrag, vandaar de naam ‘drama’. Wanneer je je daarvan bewust wordt, kun je de driehoek doorbreken.
2. Hoe werkt de Dramadriehoek?
De Dramadriehoek kent drie verschillende rollen:
- De Aanklager ziet de ander als minderwaardig en is kleinerend.
- De Redder ziet de ander als minderwaardig en denkt hem te kunnen helpen.
- Het slachtoffer ziet zichzelf als minderwaardig, vraagt om hulp, en blijft daardoor in de slachtofferrol hangen. Het gevolg is een steeds negatiever contact.
Vaak houd je elkaar door de Dramadriehoek gevangen in deze destructieve communicatie. Door je, in plaats van op het gedrag van de ander, op je eigen gedrag te richten, kun je dat veranderen.
3. Wanneer is het geschikt als instrument?
In teams en groepen die disfunctioneren of vastlopen in hun communicatie is de Dramadriehoek een manier om conflicten en meningsverschillen tegen het licht te houden. Wie neemt welke rol aan en welk effect heeft dat? Hoe denk en handel je zelf? Is het mogelijk om uit die rol te stappen en het gedrag van de ander niet te veroordelen? Ook in individuele therapie kan de Dramadriehoek helpen om je gedrag inzichtelijk te maken, beter te begrijpen wat er misgaat in een relatie, en dat patroon te doorbreken.
4. Wat levert het op?
Je kunt de Dramadriehoek doorbreken door je niet langer te richten op het gedrag van de ander, maar vooral te kijken naar je eigen rol, je onderliggende gedachten en intenties, en je te richten op de positieve aspecten van het contact met de ander. Als je uitgaat van gelijkwaardigheid, en je luistert zonder te oordelen, ontstaat bij alle betrokkenen een gevoel van vrijheid en een positievere vorm van communicatie. Net zoals jouw negatieve rol effect heeft op de ander, heeft positiever gedrag dat namelijk ook. Wanneer jij bijvoorbeeld stopt om een Redder te zijn van je geliefde, zal die zich automatisch minder als Slachtoffer gaan gedragen.
5. Hoe verder na de Dramadriehoek?
Als het lukt om de Dramadriehoek te doorbreken, kun je je verder focussen op het bouwen van een constructieve relatie. In plaats van een vaste dynamiek met anderen neem jij, net als degenen met wie je samenwerkt of samenleeft, steeds de verantwoordelijk voor je eigen gedrag, durf je je kwetsbaarheid te tonen, eerlijk te zijn zonder de ander te kwetsen, zie je de ander als gelijkwaardig en bied je ondersteuning in plaats van hulp. Zo ervaar je al je relaties als positiever en effectiever.
Disclaimer: De Dramadriehoek is een onderdeel van Transactionele Analyse. Dat is een veelgebruikte en populaire theorie en methode, maar er is nooit wetenschappelijk aangetoond of TA ook daadwerkelijk werkt.
