Gelukkig zijn er een aantal dingen waar je op kunt letten. Zo is het een goed teken wanneer een coach erkend is door de NOBCO, EMCC, Noloc, LVSC of StiR, de belangrijkste beroepsorganisaties voor coaches. Een EQA-opleiding heeft gevolgd of een EIA-keurmerk heeft. Van een gecertificeerde coach staat vast dat hij succesvol een erkende opleiding heeft gevolgd, voldoende werkervaring heeft, aan intervisie doet en erkende bijscholing volgt. Hoogleraar Yvonne Burger: ‘Voor cliënten moet het duidelijk zijn hoe de coach verantwoording aflegt voor zijn werkwijze en zich professionaliseert. Heeft iemand een supervisor of feedbacksessies met collega’s? Het is belangrijk dat hij aantoonbaar op zichzelf reflecteert en zichzelf blijft ontwikkelen.’ Die check zou makkelijker moeten zijn, vindt 69 procent van de Nederlanders. Wat dat betreft valt er nog een professionaliseringsslag te maken.
Nog een voordeel van een registratie is dat een coach zich moet houden aan een ethische gedragscode: dat hij cliënten respectvol behandelt en vertrouwelijk omgaat met gegevens, bijvoorbeeld:
- 79% van de mensen die coaching heeft gevolgd is positief
- 52% vindt achteraf zelfs dat hij veel eerder naar een coach had moeten stappen
Geen (wetenschappelijk) bewijs
Is iemand met een registratie ‘dus’ een betrouwbare coach? Niet per se, nuanceert NOBCO-bestuurslid Charlotte van den Wall Bake. ‘Als iemand tijd en geld in zijn accreditatie heeft gestopt, is dat een indicatie dat diegene serieus met het vak bezig is. Het geeft geen honderd procent zekerheid of hij voor jou de juiste coach is, maar de kans is wel groter.’
Toch blijft het landschap versnipperd. Ook een spirituele coach kan een gecertificeerde opleiding doorlopen en een keurmerk binnenhalen. Bovendien gebruiken coaches honderden verschillende instrumenten, modellen en methodes, die lang niet allemaal bewezen effectief zijn. Zo is er geen wetenschappelijk bewijs voor de werking van kristaltherapie, rebirthing en astrologische coaching. Zelfs populaire methodes als Neuro Linguïstisch Programmeren (NLP), het enneagram en de Myers-Briggs Type Indicator zijn wetenschappelijk niet onderbouwd. Wat overigens niet wil zeggen dat mensen er daardoor niks aan hebben. Wetenschappelijk bewijs is er wel voor bijvoorbeeld technieken uit de mindfulness, rationeel-emotieve therapie (RET), wandelcoaching, positieve psychologie en Acceptance and Commitment Therapy. Ook persoonlijkheidsvragenlijsten als de Big Five en HEXACO, waarmee sommige coaches werken, zijn goed onderbouwd. Volgens De Haan is het dan ook een pre wanneer iemand een wetenschappelijke opleiding heeft afgerond op een gebied als psychologie, sociaal werk, executieve coaching of psychotherapie. ‘Dat vergroot de kans dat hij werkt met modellen en methodes met wetenschappelijke onderbouwing en op de hoogte is van psychologische mechanismen die bij coachingsgesprekken een rol kunnen spelen.’
Top 5 levensfasen waarin mensen een coachingstraject starten
- Toen ik vastliep in mijn werk (34%)
- Tijdens een grote carrièrestap of nieuwe baan (28%)
- In een fase waarin ik chronisch ziek werd (10%)
- In een fase met grote veranderingen, zoals een verhuizing of geboorte van kind(eren) (8%)
- Tijdens relatieproblemen (6%)
Hulpverlenerssyndroom
Er zijn meer signalen waaraan een goede coach te herkennen is, blijkt uit onderzoek van de James Cook universiteit in Australië. Een betrouwbare coach is eerlijk, empathisch, georganiseerd, heeft zelfvertrouwen en communiceert helder. Ook is het volgens de onderzoekers slim als mensen een coach uitzoeken die ervaring heeft binnen hun vakgebied of met het probleem waarmee ze rondlopen. Ervaring hoeft niet per se persoonlijke ervaring te zijn; dat iemand zelf is opgekrabbeld na een burn-out, maakt hem niet per se een goede begeleider voor iemand anders. Natuurlijk kunnen persoonlijke ervaringen nuttig zijn, blijkt uit onderzoek van onder meer de Amerikaanse Marquette universiteit – zolang dat niet de enige inbreng is. We kunnen vraagtekens zetten bij een coach die vooral over zichzelf praat, of dingen zegt als: ‘Weet je wat jij moet doen.’ Yvonne Burger: ‘Er zitten coaches bij met het zogenoemde hulpverlenerssyndroom: goedbedoelde mensen die vooral vanuit hun eigen behoefte anderen willen helpen. Terwijl een goede coach de behoeften van de coachee centraal stelt.’
Omdat ongeveer de helft van de mensen een coach vindt via de werkgever, is een belangrijk aandachtspunt dat die persoon niet te veel werknemers van een bedrijf begeleidt. ‘Dan wordt een coach te veel in een organisatie gezogen en is het lastig om onbevooroordeeld te blijven,’ stelt Burger. Ook de vertrouwelijkheid kan dan in het geding komen. Het is heel logisch dat mensen twijfels hebben bij een coach die ook hun leidinggevende begeleidt.
