1. Wat is Transactionele Analyse?
Transactionele Analyse (TA) is een persoonlijkheidstheorie én een behandelmethode. TA gaat over het veranderen van gedachten, gedrag en manier van communiceren waardoor je kunt groeien en je relaties kunt verbeteren.
De theorie gaat ervan uit dat ervaringen uit je kindertijd van invloed zijn op de keuzes die je nu maakt en op hoe je je verhoudt tot anderen.
Met Transactionele Analyse zoek je uit waar die gedachten, gedrag en manieren van communiceren vandaan komen, welk doel ze ooit dienden, en of ze nu nog nuttig zijn. TA wordt ingezet in psychotherapie, bij coaching, in zowel werk als privéleven, en ook regelmatig in het onderwijs.
2. Waar komt TA vandaan?
Transactionele Analyse is ontwikkeld in de jaren zestig van de vorige eeuw door de Canadese psychiater en psychoanalyticus Eric Berne (1910-1970). Hij baseerde de theorie in eerste instantie op de ideeën van Sigmund Freud, maar ontwikkelde de TA daarna verder, onder meer met invloeden uit de cognitieve gedragstherapie en groepsdynamica. Berne richtte zich vooral op de interacties met anderen: zogenaamde transacties. Juist deze transacties waren volgens hem cruciaal voor hoe mensen zich voelen en gedragen.
3. Waar is Transactionele Analyse op gebaseerd?
TA kent drie basisprincipes, namelijk:
- elk mens is van waarde
- elk mens heeft het vermogen om te denken
- elk mens kiest, bewust dan wel onbewust, zijn eigen gedrag
Daarbij zijn drie zogenaamde ego-toestanden van invloed op dat gedrag. Dat zijn zijnswijzen met vaste patronen van denken, voelen en ervaren die je (1) van je ouders meekrijgt (je Ouder-ego), (2) opdoet in je eerste levensjaren (je Kind-ego), en (3) in het hier-en-nu hebt (je Volwassen-ego).
Deze ego-toestanden tezamen met je transacties (je interacties met anderen) beïnvloeden continu je ideeën, gedachten, gevoelens en gedrag. In de TA bekend als scriptontwikkeling. En ze maken dat je in de relatie met de ander een bepaalde rol aanneemt. Dat kan de rol zijn van:
- Aanklager: beschouwt anderen als minderwaardig, is kleinerend, miskent de waarde van de ander
- Redder: beschouwt anderen als minderwaardig, weet het beter, miskent de capaciteiten van de ander
- Slachtoffer: beschouwt zichzelf als minderwaardig, wil dat de ander het voor hem oplost, miskent zijn eigen mogelijkheden
4. Hoe werkt TA?
Eerst worden concrete doelen opgesteld in een contract tussen de therapeut of coach en de cliënt. Vervolgens start een zogenaamde scriptanalyse: samen zoek je uit waar je ‘scripts’, dat zijn je gedachten, gevoelens en gedrag, vandaan komen. De focus ligt op de scripts die niet effectief, pijnlijk, belemmerend of zelfvernietigend zijn.
Dan breng je met een zogenaamde dramadriehoek in kaart welke rol(len) je wanneer aanneemt en spoor je jouw belemmerende patronen en verborgen communicatie op.
Met name deze dramadriehoek wordt door onder meer therapeuten en coaches gebruikt om het onbewuste bewust te maken, en verborgen communicatie zichtbaar en begrijpelijk te maken. Wanneer je daar beter in wordt, kun je gedragspatronen die niet goed voor jou werken leren veranderen.
5. Wat levert TA op?
Transactionele Analyse kan je helpen om: autonomer te worden in je gedachten en keuzes, verantwoordelijkheid voor je eigen leven en handelen te nemen, en ruimte te maken voor persoonlijke groei en intimiteit. Dat kan ertoe leiden dat je meer tevreden wordt over je leven.
Direct aan de slag?
Disclaimer: Transactionele Analyse is weliswaar een veelgebruikte en populaire theorie en methode, maar hoewel er verschillende onderzoeken naar zijn gedaan, is nooit wetenschappelijk aangetoond dat TA ook daadwerkelijk werkt.
