Je aannemer zou deze week de badkamer afmaken, maar laat niets van zich horen. Je partner luistert niet naar wat je vertelt, een vriend(in) zegt telkens op het laatste moment af en je leidinggevende lijkt je harde werk niet eens op te merken.
Sociaal gedoe
Van de ruim 1800 mensen – voornamelijk vrouwen – die we een vragenlijst voorlegden via social media, heeft ruim tweederde op dit moment last van dit soort sluimerende frustraties, ergernissen of conflicten. En die blijven nogal eens onuitgesproken: driekwart van de mensen met ‘gedoe’ gaat piekeren en praat of roddelt erover met anderen. Iets meer dan de helft gaat (uiteindelijk) het gesprek aan met de persoon in kwestie.
Psycholoog en coach Anne de Jong merkt in haar praktijk vaak dat mensen een eerlijk gesprek aangaan heel spannend vinden: ‘Het maakt kwetsbaar. Je geeft de ander een inkijkje in je hoofd en hart, met het risico op een negatieve reactie.’ De angst dat dit gebeurt, wordt samen met ‘niet van conflicten houden’ en ‘niet moeilijk willen doen’ het vaakst genoemd als reden om maar gewoon niets te zeggen. Daarnaast denken we dat het ‘toch geen zin heeft’ omdat er niet naar wordt geluisterd.
Volgens Anne De Jong ontstaan dat soort negatieve associaties en verwachtingen vaak door slechte ervaringen in het verleden: ‘Bijvoorbeeld doordat je ooit wel hebt geprobeerd om je uit te spreken over iets wat je dwarszat, maar het deksel op je neus kreeg. Dan denk je de volgende keer al snel: laat maar. Ook heeft lang niet iedereen van huis uit even goed geleerd om zich te uiten.’
Zegeltjes sparen
En dus blijven veel ergernissen onderhuids doorsudderen. Dat kost niet alleen veel tijd, aandacht en energie – ruim de helft van de deelnemers met ‘gedoe’ geeft aan daar dagelijks behoorlijk veel last van te hebben. ‘Het risico bestaat ook dat je onbewust “zegeltjes” gaat sparen,’ zegt Anne de Jong. ‘Voor elke kleine – onopgeloste – frustratie of ergernis met die persoon komt er een zegel bij, net zolang tot je boekje vol is en je “opeens” ontploft.’
Dat mechanisme van opgestapelde, onuitgesproken ergernissen ligt vaak ten grondslag aan geëscaleerde (familie)ruzies, zoals een vrouw die na vijftien jaar huwelijk opeens haar koffers pakt zonder dat haar partner doorhad dat ze ontevreden was, of twee zussen die elkaar nooit meer spreken na een akkefietje van tien jaar geleden.
Zonde en zó onnodig, vindt Anne De Jong. ‘Een eerlijk gesprek is vaak de beste manier om uit gedoe te komen. Maar veel mensen weten niet goed hoe je dat aanpakt. Vandaar al die negatieve associaties en angsten die het oproept. Terwijl: als je het op de goede manier doet, kun je bijna alles zeggen zonder dat het uitloopt op ruzie. Natuurlijk is er geen garantie dat de ander zijn gedrag verandert, maar je bent dan in ieder geval open en eerlijk geweest.’
Die openheid leidt uiteindelijk tot betere, leukere relaties. En dat maakt zo’n moeilijk gesprek zeker de moeite waard, want uit een langlopend Harvard-onderzoek blijkt dat het hebben van goede relaties de belangrijkste voorspeller is voor geluk.
Met wie?
Hoe dichter iemand bij ons staat, hoe meer onderhuidse conflicten en ergernissen we met diegene hebben.
Partner: 44%
Familie: 40%
Collega’s: 29%
Leidinggevende: 19%
Schoonfamilie: 15%
Buren: 13%
Vrienden: 13%
Onbekenden, bijvoorbeeld mensen op straat: 11%
Nooit gedoe: 6%
Ook veel genoemd: ex-partners en kinderen.
Waarover?
Gedrag: 67%
Gevoel niet gezien of gewaardeerd te worden: 54%
Verschil van mening: 36%
Verdeling van verantwoordelijkheden: 30%
Huishouden: 13%
Waarom we zwijgen
46% van de ondervraagden gaat (heel) vaak of regelmatig een moeilijk gesprek uit de weg. De meest genoemde redenen daarvoor:
Ik hou niet van conflicten: 53%
Ik ben bang voor de reactie van de ander: 43%
Ik wil niet moeilijk doen: 40%
Ik vind het moeilijk om assertief te zijn en/of grenzen te stellen: 37%
Ik wil de ander niet kwetsen: 32%
Ik weet niet hoe ik het moet zeggen: 31%
